การพูดในโอกาสและสถานการณ์ต่างๆย่อมใช้ภาษาและสำนวนที่แตกต่างกันไปบริบทนั้นๆ เช่น การพูดแนะนำตนเอง การสนทนา การอวยพร การกล่าวลา และการอภิปราย เป็นต้น ซึ่งถือว่าการพูดของคนทั่วไป การที่คนเราจะพูดได้ดี ประทับใจผู้ฟัง และพูดอย่างสละสวยมีประสิทธิภาพต้องมีการฝึกทักษะ เป็นประจำ รู้จักสรรหาเลือกคำสำนวนที่เหมาะสมกับ คู่สนทนา เวลา โอกาส สถานที่ ที่สำคัญผู้พูดต้องมีประสบการณ์ มีพื้นความรู้ในเรื่องที่จะพูดเป็นอย่างดี และในการพูดแต่ละสถานการณ์ที่กล่าวมานั้น ต้องไม่ผลสะท้อนออกมาในทางลบต่อผู้พูดและฟัง

การพัฒนาประสิทธิภาพการพูดที่สำคัญมีดังนี้

การแนะนำตนเองและการทักทาย
การแนะนำตนเองและการทักทาย เป็นมารยาทอันดีสำหรับการพบปะติดต่อและการเข้าสังคม ทั้งในแง่ของการรู้จักเป็นการส่วนตัวและการพูดต่อหน้าชุมชน นอกจากจะถือเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งแล้วยังเป็นการแสดงความเป็นกันเอง บอกให้ทราบว่าผู้พูดเป็นใคร เพื่อที่การสนทนาจะดำเนินต่อไปอย่างราบรื่น

หลักในการแนะนำตนเองและการทักทาย มีดังนี้
ในการแนะนำตนเอง จะกล่าวมากน้อยเพียงใด สุดแต่โอกาส เวลา และสถานที่ในการชุมนุม ข้อสำคัญต้องไม่พูดยกยอหรือถ่อมตนมากเกินไป การแนะนำตนเองควรมีโครงเรื่องประกอบด้วยเรื่องในอดีต ปัจจุบันและอนาคต ดังนี้
๑. อดีต ประกอบด้วย
สถานที่เกิด ภูมิลำเนา ครอบครัว บิดามารดา พี่น้อง ชีวิตปฐมวัย การศึกษาเบื้องต้น เหตุการณ์ที่น่าสนใจในวัยเด็ก การโยกย้ายที่อยู่อาศัย สถานศึกษา
๒. ปัจจุบัน ประกอบด้วย อาชีพการงาน การศึกษาในปัจจุบัน ครอบครัวปัจจุบัน ที่อยู่ปัจจุบัน งานอดิเรก ความสามารถพิเศษ ความสนใจ
๓. อนาคต ประกอบด้วยความมุ่งหมายเกี่ยวกับหน้าที่การงานในอนาคต ชาย – หญิง ในอุดมคติ อุดมการณ์ อุดมคติ หรือภาษิตประจำใจ การพูดบางรูปแบบอาจต้องมีการแนะนำผู้อื่น เช่นการพูดอภิปราย การแสดงปาฐกถา การสัมมนา การโต้วาที เป็นต้น ตามปกติผู้ที่พูดแนะนำผู้อื่นคือพิธีกร โฆษกหรือผู้ดำเนินการ

หลักในการพูดแนะนำผู้อื่นมีดังนี้

๑. กล่าวถึงหัวข้อเรื่องและโอกาสที่พูด
๒. บอกชื่อ นามสกุล
๓. บอกตำแหน่งหน้าที่การงานและประสบการณ์ในอดีต
๔. บอกวุฒิการศึกษา ความรู้ความสามารถพิเศษ
๕. ผลดีที่จะเกิดขึ้นกับการพูด
ตัวอย่างคำกล่าวแนะนำผู้แสดงปาฐกถา

ชมรมปาฐกถาและการโต้วาที มีความยินดีและภูมิใจที่ได้มีโอกาสแสดงปาฐกถาพิเศษและได้รับความสนใจจากท่านทั้งหลายในครั้งนี้ ท่านผู้ให้เกียรติมาแสดงปาฐกถาเรื่อง เครื่องคาวหวานในกาพย์เห่ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย มีความรู้ความเชี่ยวชาญพิเศษในเรื่องอาหารไทย ตำราปรุงอาหารไทยของท่านได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายและท่านได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษบรรยายเรื่องอาหารไทย จากสถานบันการศึกษาที่มีชื่อเสียงหลายแห่ง นั่นก็คือท่านอาจารย์ สุธนรส เฟื่องขจร ปาฐกถาที่ท่านจะแสดงต่อไปนี้ นอกจากจะเพิ่มความรู้ความซาบซึ้งในกาพย์เห่เรื่องเครื่องคาวหวาน พระราชนิพนธ์ใน รัชกาลที่ ๒ แล้วยังเหมาะแก่โอกาสซึ่งอาหารไทยกำลังได้รับความนิยมโด่งดังระดับโลกอยู่ในขณะนี้ ณ โอกาสนี้ขอกราบเรียนเชิญท่านอาจารย์ สุคนธรส เฟื่องขจร ค่ะ / ครับ