ตัวอย่างสำนวนไทย
กินก่อนล่อนแก่น กินทีหลังนั่งแทน เล่นการพนันได้ก่อนอาจเสียคืนอีกสู้คนกินทีหลังไม่ได้
กินเกลือกินกะปิ อดทนต่อความลำบากยากแค้น
กินแกลบกินรำ โง่
กินขันหมาก ได้แต่งงานกันตามประเพณี
กินขาหมู กินสินบน
กินข้าวต้มกระโจมกลาง ทำอะไรด้วยความใจร้อน
กินข้าวร้อนนอนตื่นสาย ผู้ที่อยู่แบบสุขสบายแบบเจ้านาย
กินไข่แดง ได้ของเด่น หรือของขวัญ
กินคำโต ได้ครั้งละมาก ๆ
กินเครื่องเซ่น การรับสินบน หรือการกินสินบน
กินดิบ ทำให้คล่อง ๆ , ชนะโดยง่ายดาย
กินตัว พูดเชิงท้าทายต่อกันว่าใครจะดีกว่ากันโดยเอาสิ่งนั้นมาเป็นเดิมพัน
กินตามน้ำ รับของสมนาคุณที่เขาเอามาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง
กินโต๊ะ กินอาหารในงานเลี้ยง, รุมทำร้าย
กินแถว ตลอดทั้งแถว, ไล่เรียงเอาทุกคน
กินที่ลับไขที่แจ้ง ทำอะไรในที่ลับ แล้วนำมาเปิดเผยให้คนอื่นรู้
กินนอกกินใน เอากำไรในการซื้อขาย ทั้งในราคาและนอกราคาที่กำหนด
กินน้ำตา ร้องให้, โศกเศร้า
กินน้ำตาต่างข้าว ร้องให้เศร้าโศกจนไม่เป็นอันกิน
กินน้ำใต้ศอก จำต้องยอมเป็นรองเขา, ไม่เทียมหน้าเทียมตา
กินน้ำพริกถ้วยเก่า อยู่กับเมียคนเดิม
กินน้ำพริกถ้วยเดียว จำเจอยู่แต่กับเมียคนเดียว
กินน้ำไม่เผื่อแล้ง มีอะไรใช้หมดทันทีไม่คิดถึงวันข้างหน้า
กินน้ำเห็นปลิง รู้สึกตะขิดตะขวงใจ เหมือนจะกินน้ำเห็นปลิงอยู่ในน้ำก็กินไม่ลง
กินบนเรือนขี้บนหลังคา คนเนรคุณที่อาศัยอยู่กับเขาแล้วยังทำให้เขาเดือดร้อน
กินบ่อนนอนบ่อน เล่นการพนันขนาดหนัก อย่างหามรุ่งหามค่ำไม่ยอกกลับบ้าน
กินบ้านกินเมือง ตื่นสายมาก, ฉ้อราษฎร์บังหลวง
กินบุญเก่า ได้รับอานิสงส์แห่งคุณความดีที่ทำไว้แต่ชาติก่อน
กินปูนร้อนท้อง ทำอาการพิรุธขึ้นเอง, แสดงอาการเดือนร้อนขึ้นเอง
กินเป็นต้น นอนเป็นประธาน เที่ยวเป็นปริโยสาน เกียจคร้าน เอาแต่กินกับนอน แล้วเที่ยวไม่
ทำงานให้เกิดประโยชน์
กินผัว มีสามีกี่คนก็ตายหมด
กินเผื่อหมา กินจนล้นกระเพาะต้องอาเจียนออกมา
กินเมีย มีเมียกี่คนก็ตายหมด
กินรังแตน มีอารมณ์เสียและเอ็ดตะโรเกินกว่าเหตุ
กินลมกินแล้ง ทำเหนื่อยเปล่า ๆ ไม่ได้ผลตอบแทน
กินล้างกินผลาญ กินทิ้งกินขว้าง
กินเล็กกินน้อย เบียดบังเอาเล็ก ๆ น้อย ๆ
กินเศษกินเลย เบียดบังเอาเล็ก ๆ น้อย ๆ , กินกำไร, ยักเอาส่วนที่เหลือไว้เป็น
ของตน, เอาเพียงบางส่วนไว้เป็นของตน
กินสำรับ กินอาหารที่เขาจัดมาเป็นสำรับ, กินอาหารอย่างดี
กินหัวพุงหัวมัน กินแต่ที่ดี ๆ
กินเหมือนหมู อยู่เหมือนหมา, กินอย่างหมู อยู่อย่างหมา เลอะเทอะไม่มีระเบียบ
กินเหล็กกินไหล ทนต่อความเหน็ดเหนื่อยหรือความเจ็บปวดได้อย่างผิดปรกติ
กินอยู่กับปาก อยากอยู่กับท้อง รู้ดีอยู่แก่ใจแล้วแต่แกล้งทำเป็นไม่รู้
กินอยู่พูวาย กินอย่างอิ่มหนำสำราญ
เข้ากระดูกดำ ฝังติดเป็นนิสัย, ติดแน่นจนถอนไม่ขึ้น
เข้ากระเป๋า เอาเป็นของตน
เข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ย ทำงานเข้ากันได้ดีไม่ขัดกันต่างฝ่ายก็สนับสนุนซึ่งกันและกัน
เข้าขา ชอบทางเดียวกัน, เข้ากันได้, รู้จักกัน
เข้าขั้นตรีทูต มีอาการหนักปางตาย
เข้าคอ มีความประพฤติถูกกัน
เข้าไคล เป็นลักษณะของมะม่วงที่แก่จะมีผิวนวลและเมล็ดแข็ง
เข้าด้ายเข้าเข็ม การทำอะไรที่จวนแจกำลังสำเร็จอยู่แล้วก็พอดีมีอะไรบางอย่าง
มาขัดจังหวะเสีย, คับขัน, สำคัญ
เข้าตาจน เข้าที่อับจนไม่มีทางบ่ายเบี่ยงได้
เข้าตามตรอก ออกตามประตู ในการสู่ขอให้รู้จักทำให้ถูกต้องเหมาะสมตามประเพณีอันดีงาม
เข้าตำรา เข้ากับแบบที่เคยมีมา
เข้าตู้ ลืมวิชาความรู้ที่เรียนมาหมดแล้ว
เข้าไต้เข้าไฟ เวลาพลบค่ำ
เข้าถึงก้นครัว สนิทสนมกันมากถึงเข้านอกออกในบ้านได้
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า เป็นคำเตือนให้มีสติอย่าประมาท ให้เตรียมพร้อมไว้ อาจต้อง
เผชิญเหตุการณ์คับขันข้างหน้า
เข้าทรง เชิญวิญญาณมาสิงสู่ในตัวคน
เข้าเนื้อ ขาดทุน, เสียเปรียบ
เข้าปิ้ง อยู่ในความลำบากแก้ไขยาก, ถูกจับกุมคุมขัง
เข้าผู้เข้าคน ติดต่อกับคนอื่นได้
เข้าพกเข้าห่อ เก็บมาเป็นของตนเอง
เข้าพระเข้านาง แสดงบทในการเกี้ยวพาราสี
เข้าพุง จำได้ไม่ต้องอาศัยตำรา
เข้าฝูงหงส์เป็นหงส์ เข้าฝูงกาเป็นกา อยู่ในหมู่ใดก็ทำตนเป็นเช่นนั้น
เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม ประพฤติตามที่คนส่วนใหญ่ประพฤติกัน
เข้ารกเข้าพง พูดหรือทำไม่ถูกต้องกับเรื่องเพราะขาดความเข้าใจในเรื่องนั้น
เข้ารูปเข้ารอย ถูกกับแบบแผน
เข้าแว่น สายตาไม่ดีต้องสวมแว่น
เข้าหน้า เผชิญหน้า
เข้าหูซ้ายทุลุหูขวา สอนไม่จำ, บอกหรือสอนไม่ได้ผล
เข้าไหนเข้าได้ สามารถติดต่อหรือคบหาสมาคมกับใคร ๆ ได้
ติกิน ทึกทักเอา, ประสมกิน
ตีขลุม ฉวยโอกาสอ้างว่าเป็นของตน
ตีฆ้องร้องป่าว นำข่าวไปป่าวร้องบอกให้รู้โดยทั่วกัน
ตีงูข้างหาง ทำอะไรไม่มั่นเหมาะจะเกิดอันตรายแก่ตัวได้
ตีงูให้กากิน ทำสิ่งใด ๆ ไว้แล้ว แต่ผลประโยชน์กลับไปตกแก่ผู้อื่น, ทำ
สิ่งที่ตนควรจะได้รับผลประโยชน์ แต่กลับไม่ได้
ตีงูให้หลังหัก ทำอะไรแก่ศัตรูไม่เด็ดขาดจริงจังย่อมมีผลร้ายแก่ตนเองใน
ภายหลัง
ตีตนก่อนไข้, ตีตนตายก่อนไข้ พอได้ข่าวว่าอะไรไม่สู้ดีเกิดขึ้นก็กระวนกระวายทุกข์ร้อนไป
เสียก่อนทั้งที่เรื่องยังไม่เกิดขึ้น
ตีตนเหินห่าง ทำตัวห่างเหินไป
ตีตื้น ทำได้ดีขึ้นกว่าเดิม, เสียไปมากแต่ได้คืนกลับมาบ้าง
ตีท้ายครัว ลอบเข้าไปเป็นชู้กับเมียคนอื่น
ตีท้ายน้ำ เข้าทำในตอนหลัง
ตีปลาหน้าไซ พูด หรือทำให้กิจกรรมของผู้อื่นซึ่งกำลังดำเนินไปด้วยดีกลับ
เสียไป
ตีป่าให้เสือกลัว ขู่ให้กลัว หรือขู่ให้หนีไป
ตีฝีปาก พูดโต้โดยแสดงโวหารฉะฉาน
ตีวัวกระทบคราด โกรธคนหนึ่งแต่ทำอะไรเขาไม่ได้จึงแกล้งพูดหรือทำสิ่งใด
สิ่งหนึ่งกับผู้ที่เกี่ยวข้องให้กระทบไปถึงคนนั้น
ตีสองหน้า กลับกลอกไม่คงที่โดยการประจบทั้งสองข้าง
ตีสำนวน พูดใช้โวหารเชิงอวดฉลาด
ตีเสมอ วางตัวเท่าเทียมกับผู้สูงกว่า, ทำได้เท่า ๆ กัน
ตีหน้าตาย ทำหน้าตาถมึงทึงแสดงอาการโกรธ
ตีหลายหน้า ทำกลับกลอก, ตลบตะแลง
ตีอกชกหัว ร้องให้คร่ำครวญ
น้ำกลิ้งบนใบบอน ใจไม่แน่นอน, กลับกลอก
น้ำขึ้นให้รีบตัก มีโอกาสทำอะไรให้เป็นประโยชน์แก่ตนได้ให้รีบทำ
น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก มีความโกรธแค้นไม่พอใจให้เก็บไว้ในใจ ส่วนภายนอก
ให้แสดงสีหน้ายิ้มแย้ม
น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ อย่าขัดขวางผู้มีอำนาจ
น้ำซึมบ่อทราย ได้มาทีละนิดละหน่อย เรื่อย ๆ อย่างสม่ำเสมอ
น้ำตาเช็ดหัวเข่า ร้องให้ด้วยความชอกช้ำระกำใจที่ต้องผิดหวัง
น้ำตาตกใน มีความเศร้าโศกอย่างมาก แม่ไม่กล้าแสดงให้ใครเห็น
น้ำตาลใกล้มดใครจะอดได้ หญิงกับชายที่อยู่ใกล้ชิดสนิทสนมกันย่อมห้ามใจไม่ให้รัก
กันได้ยาก
น้ำท่วมทุ่ง ผักบุ้งโหรงเหรง พูดมากแต่ได้ใจความน้อย
น้ำท่วมปาก พูดไม่ได้เพราะเกรงจะมีภัยต่อตนเองหรือคนอื่น, ไม่
สามารถพูดได้เพราะความจำเป็นบางอย่าง
น้ำน้อยแพ้ไฟ ฝ่ายที่น้อยกว่าย่อมพ่ายแพ้แก่ฝ่ายที่มากกว่า
น้ำนิ่งไหลลึก คนที่ไม่ค่อยพูดหรือมีท่าหงิม ๆ มักมีความคิดลึกซึ้ง
น้ำบ่อน้อย น้ำลาย
น้ำพึ่งเรือเสือพึ่งป่า ต่างก็ต้องพึ่งพาอาศัยกัน
น้ำมาปลากินมด น้ำลดมดกินปลา ทีใครทีมัน
น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย คำพูดที่ตรงไปตรงมาฟังไม่ไพเราะ เป็นการเตือนให้ระวัง
ตัวแต่ก็ไม่เป็นพิษเป็นภัย ส่วนคำพูดที่ไพเราะ ซึ่งถูกใจ
คนฟังทำให้ตายใจ แต่อาจเป็นพิษเป็นภัยได้
น้ำลดตอผุด ถึงคราวตกอับหรือเมื่อหมดอำนาจ ความชั่วร้ายต่าง ๆ ที่
ทำไว้ก็จะปรากฏให้เห็น
น้ำลอดใต้ทราย ทำอย่างลี้ลับไม่มีใครเห็น
น้ำล้างหัวล้าน ใสไม่เข้มข้น, ไม่มีรสชาติ
น้ำลูบท้อง อดทนไปก่อน คือไม่มีอาหารกินก็กินน้ำประทังชีวิตไม่
พลางก่อน
น้ำสั่งฟ้า ปลาสั่งฝน, ฝนสั่งฟ้า ปลาสั่งหนอง สั่งเสียเป็นครั้งสุดท้าย, ทำการใด ๆ ที่สำคัญเพื่อไว้
อาลัยก่อนจากไป
น้ำหนึ่งใจเดียวกัน มีความสามัคคีกัน, มีความคิดเป็นอย่างเดียวกัน
เป็นกอบเป็นกำ เป็นชิ้นเป็นอัน, เป็นก้อนใหญ่ทำประโยชน์ต่อไปได้ดี
เป็นคุ้งเป็นแคว อาการที่เล่าเป็นเรื่องเป็นราวยืดยาวติดต่อกันเหมือนกับรู้
เห็นมาด้วยตนเอง
เป็นเงาตามตัว คอยติดตามอยู่ตลอดเวลา, เพิ่มขึ้นหรือลดลงตามส่วน
เป็นเงินเป็นทอง มีราคา, มีค่า
เป็นดั้งหน้า คอยออกหน้ารับแทน
เป็นต่อ ได้เปรียบ
เป็นตัวเป็นตน เป็นหลักฐานปรากฏชัด
เป็นตุเป็นตะ อาการที่เล่าเป็นจริงเป็นจังเหมือนกับรู้เห็นมาด้วยตนเอง
เป็นน้ำเป็นนวล มีผิวพรรณผุดผ่องสวยงาม
เป็นเนื้อเป็นตัว เป็นหลักเป็นฐาน, สามารถตั้งหลักฐานขึ้นมาได้
เป็นเนื้อเป็นหนัง เป็นชิ้นเป็นอัน
เป็นบ้าเป็นหลัง เอาจริงเอาจังเกินไป
เป็นปี่เป็นขลุ่ย ถูกคอกัน, เข้ากันได้ดี
เป็นฝั่งเป็นฝา เป็นหลักฐานมั่นคง, เป็นชิ้นเป็นอัน, เป็นจริงเป็นจัง
เป็นโล้เป็นพาย เอางานเอาการ, ได้เรื่องได้ราว, แข็งขัน
เป็นวรรคเป็นเวร, เป็นวักเป็นเวน ไม่รู้จักจบจักสิ้น
เป็นหน้าเป็นตา เป็นที่เชิดหน้าชูตา
เป็นหุ่นให้เชิด อยู่ในฐานะที่ต้องทำตามที่เขาสั่ง
เป็นหูเป็นตา ใช้สดับตรับฟัง และช่วยดูแลรักษาแทน
ไม่กินเส้น ไม่ถูกกัน
ไม่กี่อัฐ, ไม่กี่อัฐฬส ราคาถูก
ไม่เข้ายา ไม่ได้ความ, ไม่เข้าท่า
ไม่เจียมกะลาหัว ไม่เจียมตัว
ไม่ใช่ขี้ไก่ ไม่เลว, มีอะไรดีเหมือนกัน, ดูถูกกันไม่ได้
ไม่ใช่พระอิฐพระปูน ทนนิ่งอยู่ไม่ได้
ไม่ดูเงาหัว ไม่รู้จักประมาณตน
ไม่ดูดำดูดี, ไม่ดูดำดูแดง เลิกเกี่ยวข้องกันอย่างเด็ดขาด
ไม่ใช่พระอิฐพระปูน ทนนิ่งอยู่ไม่ได้
ไม่ดูเงาหัว ไม่รู้จักประมาณตน
ไม่ดูตาม้าตาเรือ ไม่พิจารณาให้รอบคอบ
ไม่ได้เบี้ยออกข้าว ไม่มีส่วนได้อะไรด้วยแต่ยังต้องเสียผลประโยชน์ไปอีก
ไม่ได้เบี้ยเอาข้าว ไม่ได้อย่างหนึ่งต้องเอาอีกอย่างหนึ่ง คือไม่ยอมกลับมือ
เปล่า
ไม่ตายก็คางเหลือง ป่วยหรือบาดเจ็บอาการหนักมาก
ไม่เต็มเต็ง, ไม่เต็มบาท, สองสลึงเฟื้อง, สามสลึงเฟื้อง บ้า ๆ บอ ๆ สติไม่สมบูรณ์
ไม่ทันก้นหม้อดำ หญิงชายแต่งงานกินอยู่กันได้ไม่นานก็เลิกรากันไป
ไม่เป็นโล้เป็นพาย ไม่เป็นแก่นสาร
ไม่พูดพร่ำทำเพลง รวดเร็วทันใจ, ลงมือกระทำทันที
ไม่ฟังอีร้าค้าอีรม ไม่ฟังเสียง, ไม่ทันดูให้รอบคอบเสียก่อน
ไม่มีเงาหัว เป็นลางว่าจะตายร้าย
ไม่มีปี่มีกลอง, ไม่มีปี่มีขลุ่ย ไม่มีเค้ามาก่อน
ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ไม่มีอะไรเป็นเค้ามูลอยู่ ก็ไม่มีเรื่องเกิดขึ้น, ไม่มีเหตุย่อม
ไม่เกิดเหตุ
ไม่มีห่วงเอาห่วงมาแขวนคอ หาภาระมาใส่ตัวโดยไม่จำเป็น
ไม่รู้จักเสือ เอาเรือมาจอด ไม่จักมอดเอาไม้เข้ามาวาง เซ่อเซอะ ไม่รู้จักว่าใครเป็นใคร, ทำสิ่งที่
ไม่รู้ว่าจะเป็นภัยแก่ตนเอง
ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน ไม่รู้ความเป็นมาหรือพื้นเพ
ไม่รู้อีโหน่อีเหน่ ไม่รู้เรื่องราวที่เกิดขึ้น
ไม่ลงโบสถ์ ไม่ถูกกัน, ไม่ร่วมเป็นพวกด้วย
ไม่เห็นน้ำตัดกระบอก ไม่เห็นกระรอกโก่งหน้าไม้ ด่วนทำล่วงหน้าไปก่อน โดยที่ยังไม่ถึงเวลาที่
จะกระทำ
ไม่เหลือบ่ากว่าแรง ไม่เกินความสามารถที่จะทำได้
ไม่เออออห่อหมก ไม่ตกลงด้วย
ไม่เอาถ่าน เหลวไหล ไม่เอาใจใส่ในการที่จะทำตัวให้เป็นคนดี
ไม้ใกล้ฝั่ง คนมีอายุมาก, แก่ชราเต็มทีไม่รู้จะตายเมื่อไร
ไม้งามกระรอกเจาะ หญิงงามมักไม่บริสุทธิ์
ไม้ซีกงัดไม้ซุง ผู้น้อยไปคัดค้านผู้มีอำนาจย่อมไม่สำเร็จมีแต่เป็น
อันตราย
ไม้ตาย ทำ หรือยกเอาข้อสำคัญมากล่าวอ้างให้อีกฝ่ายหนึ่ง
จำนวน
ไม้เท้ายอดทอง กระบองยอดเพชร อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขจนแก่จนเฒ่า
ไม้นอกกอ คนที่ประพฤตินอกแบบแผนของวงศ์ตระกูล (มักใช้
ในทางที่ไม่ดี)
ไม้เบื่อไม้เมา ไม่ลงรอยกัน, ขัดแย้งกันตลอดเวลา
ไม้ป่าเดียวกัน พวกเดียวกัน, เป็นผู้ชายด้วยกันหรือเป็นผู้หญิงด้วยกัน
ไม้ร่มนกจับ ผู้มีวาสนาย่อมมีคนมาพึ่งบารมี
ไม้ล้มเงาหาย คนที่เคยมีวาสนา เมื่อตกต่ำลงผู้ที่มาพึ่งบารมีก็หนีหน้า
ไปหมด
ไม้ลำเดียวยังต่างปล้อง พี่กับน้องยังต่างใจ จิตใจความคิดเห็นของแต่ละคนย่อมต่างกัน
ไม้หลักปักเลน, ไม้หลักปักขี้ควาย โลเล, ไม่แน่นอน
ไม้อ่อนดัดง่าย ไม่แก่ดัดยาก อบรมสั่งสอนเด็กให้ประพฤติดี ทำได้ง่ายกว่าอบรม
สั่งสอนผู้ใหญ่
รู้งู ๆ ปลา ๆ รู้ไม่จริง รู้บ้างเล็ก ๆ น้อย ๆ
รู้จักเก็บรู้จักเขี่ย รู้จักหาสะสมรวบรวมไว้
รู้จักเก็บรู้จักงำ รู้จักเก็บข้าวของไว้ไม่ให้สูญหาย
รู้เช่นเห็นชาติ เคยเห็น หรือรู้จักมาอย่างดี, รู้กำพืด
รู้มากยากนาน รู้น้อยพลอยรำคาญ รู้มากเกินไปจนทำให้ยุ่งยากใจ และรู้น้อยไม่เข้าใจ ทำ
ให้เกิดความรำคาญใจ
รู้มือ รู้จักหรือเคยเห็นฝีมือกัน
รู้ยาวรู้สั้น รู้จักผ่อนปรน, รู้จักผ่อนสั้นผ่อนยาว
รู้ว่าเสืออย่าเอาเรือไปจอด รู้ว่าเป็นอันตรายจงหนีไปให้ไกล
รู้ไว้ใช่ว่าใส่บ่าแบกหาม เรียนรู้ไว้ไม่เสียหายอะไร
รู้ไส้ รู้เรื่องส่วนตัวเป็นอย่างไร
รู้หลบเป็นปีก รู้หลีกเป็นหาง รู้จักหลบเอาตัวรอดไปได้ หรือปรับตัวให้เข้ากับ
เหตุการณ์
รู้หาญรู้ขลาด กล้าในสิ่งที่ควรกล้า กลัวในสิ่งที่ควรกลัว
รู้อย่างเป็ด รู้หลายเรื่องแต่รู้ไม่จริงสักเรื่องเดียว, รู้อย่างผิวเผินไม่
ถึงขั้นลึกซึ้ง
กระท้อนลอยแก้ว| ชุดชั้นกุลสตรี| ชุดชั้นในวาโก้