การโต้วาที (Debate)หมายถึงการหารือในเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่มีผู้มีความเห็นแตกต่างกันตั้งแต่ 2 ฝ่ายขึ้นไป ในทางการเมืองของอเมริกันนั้น ได้มีการใช้คำนี้เพื่อหมายถึงรายการทางโทรทัศน์ ที่ซึ่งผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีทุกคนนำเสนอความเห็นของตน และของพรรคการเมืองของตนเพื่อตอบคำถามจากสื่อมวลชนหรือผู้ชม การโต้วาทีเช่นนี้อาจจัดทางวิทยุหรือที่สถานที่ประชุมประจำชุมชน และอาจจัดขึ้นสำหรับผู้สมัครชิงตำแหน่งทางการเมืองไม่ว่าจะเป็นระดับใด

การโต้วาที

                   การโต้วาทีเป็นการกล่าวพูดโต้แย้งกันอย่างมีเหตุผลเกี่ยวกับหัวข้อหนึ่งของผู้พูด 2 กลุ่ม เรียกว่า ฝ่ายเสนอ เป็นฝ่ายเสนอความคิดเห็นและฝ่ายค้านอีกฝ่ายหนึ่ง เป็นฝ่ายคัดค้านความคิดเห็นของฝ่ายเสนอ แต่ต้องคัดค้านหรือแสดงความไม่เห็นด้วยอย่างมีเหตุผล ผู้พูดทั้ง 2 ฝ่ายจะต้องใช้ศิลปะการพูดจูงใจคนให้คล้อยตามความคิดเห็นของฝ่ายตนการโต้วาทีเป็นการพูดถึงปัญหาหรือหัวข้อใดหัวข้อหนึ่ง มีจุดมุ่งหมายเพื่อชี้แจงทำความกระจ่างในเรื่องที่พูดอย่างมีเหตุผล ผู้พูดต้องมีความรู้ในเรื่องที่พูดอย่างดี เพื่อให้ความคิดเห็นที่สมบูรณ์ และการโต้วาทียังเป็นการฝึกให้ผู้พูดมองปัญหาหรือมองเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างละเอียดถี่ถ้วน รู้จักคิดและเสนอความคิดที่ถูกต้อง

วิธีการโต้วาที

1.การโต้วาทีต้องมีหัวข้อเรื่องที่พูด เรียกว่า ญัตติ หัวข้อจะมีลักษณะเป็นการขัดแย้ง หรือลักษณะเสนอความคิดเห็น เช่น เป็นครูดีกว่าหมอ อยู่ในชนบทดีกว่าอยู่ในเมือง
2. การโต้วาทีจะมีประธานการโต้วาที เป็นผู้ดำเนินการการโต้วาที ประธานการโต้วาทีมีหน้าที่กล่าวนำการโต้วาที บอกจุดประสงค์การโต้วาที ญัตติการโต้วาที แนะนำผู้โต้วาที และเชิญผู้โต้วาทีขึ้นพูด และรักษาเวลาในการพูดของแต่ละคน
3. การโต้วาทีมีคณะกรรมการตัดสินเพื่อพิจารณาว่า ฝ่ายใดพูดได้มีเหตุผลดีกว่ากัน และให้คะแนนของแต่ละฝ่าย
4. การโต้วาทีต้องมีผู้พูด 2 ฝ่าย ประกอบด้วย ฝ่ายเสนอและฝ่ายค้าน ทั้ง 2 ฝ่ายมีผู้พูดเท่า ๆ กัน ฝ่ายเสนอมีหัวหน้าฝ่ายเสนอ    และผู้สนับสนุนฝ่ายเสนออีกไม่เกิน 3 คน และฝ่ายค้านก็เช่นเดียวกัน มีหัวหน้าฝ่ายค้าน 1 คน    และผู้สนับสนุนฝ่ายค้านอีกไม่เกิน 3 คน

หน้าที่ของผู้พูด
                1. หัวหน้าฝ่ายเสนอกล่าวทักทายผู้ฟัง แล้วจึงพูดชี้แจงญัตติที่จะพูด อธิบายให้ชัดเจนพร้อมยกตัวอย่างประกอบ
2. หัวหน้าฝ่ายค้าน กล่าวทักทายผู้ฟัง แล้วชี้แจงข้อบกพร่องของฝ่ายเสนอ ชี้ข้อเท็จจริง และกล่าวสรุปประเด็นสำคัญ
3. ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอ จะชี้ประเด็นสำคัญของฝ่ายเสนอ และโต้แย้งประเด็นสำคัญของฝ่ายค้าน
4. ผู้สนับสนุนฝ่ายค้าน จะชี้ประเด็นสำคัญของฝ่ายค้าน และโต้แย้งประเด็นสำคัญของฝ่ายเสนอ
5. วิธีการเสนอความคิดเห็น ให้ใช้วิธีการพูดสลับกันระหว่างฝ่ายเสนอและฝ่ายค้าน โดยหัวหน้าฝ่ายเสนอพูดก่อน แล้วจึงให้หัวหน้าฝ่ายค้านพูด จากนั้นจึงให้ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอพูด สลับด้วยผู้สนับสนุนฝ่ายค้านจนหมดผู้พูด แล้วให้หัวหน้าฝ่ายค้าน และหัวหน้าฝ่ายเสนอกล่าวสรุปอีกครั้งหนึ่ง การพูดของแต่ละคนจะต้องพูดตามเวลาที่กำหนดให้ เช่น หัวหน้าฝ่ายเสนอ และหัวหน้าฝ่ายค้านพูดคนละ 5 นาที ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอและผู้สนับสนุนฝ่ายค้านพูดคนละ 3 นาที แล้วให้หัวหน้าฝ่ายค้าน และหัวหน้าฝ่ายเสนอพูดสรุปอีกคนละ 3-5 นาที เป็นต้น