โคลงโลกนิติ เป็นสุภาษิตเก่าแก่ ที่นักปราชณ์ ในอดีด เลือกหามาจากคำภีร์โบราณ แล้วนำมาแปลและแต่งเป็นคำโคลง คนแต่โบราณให้การนับถือกันมาตั้งแต่ครั้งกรุงเก่า การต่อมา องค์ราชาทรงเห็นความสำคัญของบทโคลงโลกนิติ จึงรับสั่งให้กรมพระยาเดชาดิศร ข้าราชสำนัก สอบทาน และเรียบเรียงบทโคลงขึ้นมาใหม่ ให้ปราณีตและไพเราะยิ่งขึ้น แต่ยังคงรักษาเนื้อหา คติธรรม และคำสอน อันทรงคุณค่าไว้

ตัวอย่าง โคลงโลกนิติ

เจ็ดวันเว้นดีดซ้อม           ดนตรี
อักขระห้าวันหนี               เนิ่นช้า
สามวันจากนารี                เป็นอื่น
วันหนึ่งเว้นล้างหน้า         อับเศร้าศรีหมอง ฯ

คำแปลศัพท์

ดีดซ้อม ฝึกซ้อม
อักขระ หนังสือ
เป็นอื่น เป็นคนอื่นไป
ศรีหมอง หม่นหมอง

คำถอดความ ตัวอย่าง โคลงโลกนิติ

เจ็ดวันเว้นจากการฝึกซ้อมดนตรีอาจทำให้ไม่ชำนาญ
ห้าวันไม่อ่านหนังสือก็ทำให้ไม่แคล่วคล่อง
สามวันจากนารีก็อาจจะทำให้เป็นคนอื่นไปได้
เว้นล้างหน้าหนึ่งวันก็อาจจะทำให้หน้าตามัวหมองได้