คำซ้อน คืออะไร มารู้จักกับคำซ้อนกันดีกว่า
คำซ้อน คืออะไร
คำซ้อน คือ คำที่มีความหมายเหมือนกันหรือตรงข้ามมาเรียงต่อกันตั้งแต่ 2 คำขึ้นไป ทำให้ความหมายชัดเจนยิ่งขึ้น สำหรับตัวอย่างสามารถดูจากรายละเอียดด้านล่าง
ตัวอย่าง คำซ้อน
“ท่าทางที่เพ่งพินิจดูขนมหลากหลายชนิด ช่างเต็มไปด้วยความสุขและความพอใจอย่างเหลือล้น”
คำ ว่า ท่าทาง ประกอบด้วยคำว่า ท่า แปลว่า ลักษณะมือ เท้า คอ ศีรษะ และร่างกายที่เคลื่อนไหวหรืออยู่นิ่ง ๆ กับคำว่า ทาง แปลว่า แนว ลักษณะที่กำหนดหรือวางไว้เป็นแบบ
คำว่า หลากหลาย ประกอบด้วยคำว่า หลาย แปลว่า มาก กับคำว่า หลาก แปลว่า ต่าง ๆ กันหลายอย่าง
คำว่า เหลือล้น ประกอบด้วยคำว่า เหลือ แปลว่า มาก เกิน มากเกินต้องการ กับคำว่า ล้น แปลว่า มากจนไหลออก
คำว่า ท่าทาง หลากหลายและเหลือล้น เรียกว่า คำซ้อน คำที่นำมาเข้าคู่กันเป็นคำซ้อนอาจเป็นคำที่มีความหมายเหมือนกัน คล้ายกันหรือตรงข้ามกันก็ได้ เช่น รอคอย แท้จริง เร็วไว ใหญ่โต ดูแล นุ่มนิ่ม นัยน์ตา สูญหาย เลือกสรร เป็นคำซ้อนที่เกิดจากคำที่มีความหมายเหมือนกัน
เล็กน้อย ใจคอ แข้งขา ปากคอ ฝนฟ้า ไร่นา กุ้งหอยปูปลา ทุกข์โศกโรคภัย เย็บปักถักร้อย ถ้วยโถโอชา จับไม่ได้ไล่ไม่ทัน เป็นคำซ้อนที่เกิดจากคำซึ่งมีความหมายคล้ายกันหรืออยู่ในประเภทเดียวกัน
เท็จ จริง ถูกแพง ใกล้ไกล ทุกข์สุข ผิดถูก ชั่วดี เหตุผล สูงต่ำดำขาว ตัดเป็นตัดตาย ตื้นลึกหนาบาง เป็นคำซ้อนที่เกิดจากคำซึ่งมีความหมายตรงกันข้ามกัน
ความหมายของคำซ้อนบางคำเหมือนกับคำที่อยู่ส่วนหน้าของคำซ้อนและบางคำเหมือนกับคำที่อยู่ส่วนหลังของคำซ้อน ดังนี้
คำซ้อนต่อไปนี้มีความหมายเหมือนคำที่อยู่ส่วนหน้า คำที่อยู่ส่วนหลังเป็นเสมือนคำสร้อย เช่น ใจคอ เขตแดน ประเทศชาติ ท้องไส้ หัวหู คำซ้อนกับคำที่ไม่ได้ซ้อนมีความหมายเหมือนกัน จึงอาจใช้แทนกันได้ เช่น ท่า (๑) แปลว่า ลักษณะมือ เท้า คอ ศีรษะและร่างกายที่เคลื่อนไหวหรืออยู่นิ่ง ๆ ท่า (๒) แปลว่า รอคอย ท่า (๓) แปลว่า ฝั่งน้ำที่จอดพาหนะ หากใช้คำว่า ท่า ตามลำพัง ผู้ฟังอาจเข้าใจไขว้เขวได้ง่ายว่าผู้พูดต้องการพูดถึง ท่า (๑) ท่า (๒) หรือ ท่า (๓)
คำซ้อนต่อไปนี้มีความหมายเหมือนคำที่อยู่ส่วนหลัง คำ ที่อยู่ส่วนหน้าซ้อนเพื่อเสริมความหมาย เช่น แข้งขา ขบขัน บาดแผล น้ำหูน้ำตา เท็จจริง บ้านเมือง มูลฐาน คำซ้อนกับคำที่ไม่ได้ซ้อนมีความหมายเหมือนกัน เช่น
ปีนขึ้นไปอย่างนั้นเดี๋ยวตกลงมาขาหัก
ปีนขึ้นไปอย่างนั้นเดี๋ยวตกลงมาแข้งขาหัก
สองประโยคนี้มีความหมายเท่ากัน
คำซ้อนบาง คำมีความหมายเฉพาะแตกต่างไปจากเดิม คำซ้อนเหล่านี้มีความหมายไม่เหมือนกับคำที่นำมาซ้อนกัน คำซ้อนกับคำที่ไม่ได้ซ้อนจึงใช้แทนกันไม่ได้ เช่น
เมื่อน้ำลดจะเห็นตลิ่งสูงมาก ใช้คำซ้อน ลดราวาศอก แทนลดไม่ได้
เขาเถียงกันชนิดไม่มีใครลดราวาศอกให้กันเลย ใช้ ลด แทนคำซ้อน ลดราวาศอกไม่ได้
